Zo divers als de soorten ectoparasieten zijn, zo divers zijn ook de middelen om ze te bestrijden. Misschien heb je al moeten kiezen tussen een product met pyrethrum of een product op basis van gemodificeerde pyrethroïden? Er zijn verschillen in de mate van effectiviteit, de duur van de bescherming en de mogelijke bijwerkingen.
Pyrethrum wird aus den Blüten verschiedener Tanacetum-Arten gewonnen
Natuurlijke pyrethrum is al eeuwenlang een bewezen insecticide. Het wordt gewonnen uit de bloemen van verschillende soorten chrysanten. De belangrijkste actieve ingrediënten zijn pyrethrinen, cinerinen en jasmolinen. Pyrethrum is niet UV-stabiel en wordt snel afgebroken door blootstelling aan daglicht.
Pyrethrum werkt als een contactgif dat neurotoxisch is voor insecten. Het werkingsmechanisme is gebaseerd op het feit dat de spanningsafhankelijke natriumkanalen in de zenuwmembranen geblokkeerd worden. Wanneer insecten ermee in contact komen, raken ze verlamd - het zogenaamde "knock-down effect". De insecten vallen op de grond en kunnen zich niet bewegen. Pyrethrum werkt ook als een repellent - een middel dat insecten afweert.
Het gebruik van pyrethrum is toegestaan in de biologische landbouw. In huis wordt pyrethrum gebruikt als bescherming tegen vliegen, mijten, muggen, kakkerlakken, mieren, vlooien en hoofdluis.
De productiekosten van natuurlijk pyrethrum zijn hoog en aan de vraag naar insecticiden alleen kan niet worden voldaan. Dit heeft geleid tot de ontwikkeling van selectieve, zeer effectieve verbindingen op basis van pyrethrum, bekend als pyrethroïden, die synthetisch en vooral goedkoper zijn.
Door de gerichte chemische modificatie zijn pyrethroïden stabieler en langduriger werkzaam dan natuurlijk pyrethrum. Dit klinkt op het eerste gezicht positief, maar: door hun lange levensduur kunnen pyrethroïden het lichaam van zoogdieren binnendringen, al is het maar in kleine hoeveelheden. Ze kunnen worden opgenomen via ademhaling, huid of voedsel. Bij gebruik als spray worden de giftige stoffen direct via de longen in de bloedbaan opgenomen. Daarom zijn er beperkingen op het gebruik van pyrethroïden, vooral bij katten, omdat zij deze minder goed kunnen metaboliseren dan andere diersoorten. Katten zijn ook bijzonder gevoelig voor vergiftiging door pyrethroïden, wat meestal dodelijk is. Sommige bijwerkingen kunnen echter ook bij mensen optreden.
Baby's, kleine kinderen en katten zijn bijzonder gevoelig voor pyrethroïden. In overeenkomstige hoge concentraties kunnen pyrethroïden irritatie van de huid en slijmvliezen, branderige ogen en een irriterende hoest veroorzaken. Symptomen van neurotoxiciteit zoals hoofdpijn, duizeligheid, vermoeidheid, zwakte, verlies van eetlust, misselijkheid en zweten kunnen ook optreden.
De hoge en langdurige doeltreffendheid van pyrethroïden bevattende preparaten is in hun voordeel. Dit verhoogt echter het risico op bijwerkingen. Omdat pyrethrum relatief snel wordt afgebroken, is de kans op ongewenste (neven)effecten kleiner dan bij pyrethroïden. Vanwege hun lagere effectiviteit moeten pyrethrum bevattende preparaten over het algemeen vaker worden toegepast of moet de bescherming met kortere tussenpozen worden vernieuwd.
