Psylliumschillen – kunnen het slijmvlies beschermen en de afscheiding van ontlasting reguleren

10 februari 2023 — van Linn Masch  

Als uw patiënten last hebben van fecale impactie, kan het gebruik van psylliumvezels een beschermend effect hebben op de slijmvliezen van maag en darmen. Een breed scala aan toepassingen en praktisch gebruik zorgen ervoor dat psylliumschillen gericht kunnen werken in het maag-darmkanaal. Indiaas psyllium (Plantago ovata) is een eenjarige, kruidachtige plant uit weegbreefamilie die voornamelijk uit India en Pakistan wordt geïmporteerd. De plant heeft een kapsel met daarin de zaden, die ongeveer twee millimeter groot zijn. De rijpe zaden, en vooral hun schil, worden gebruikt voor hun waardevolle ingrediënten. Voor het gewenste effect worden de zaden vermalen en ontdaan van ongewenste bestanddelen.

Ingrediënten

  • vezels
  • slijmstof
  • eiwitten
  • koolhydraten
  • vetten

Psylliumschillen kunnen tot 40 keer hun eigen gewicht aan water binden en in het maag-darmkanaal verdelen.

Psylliumzaden bestaan voornamelijk uit vezels en slijm, die behoren tot de zwelmiddelen. Dat zijn niet-opneembare stoffen die in combinatie met water sterk opzwellen en een groot volume kunnen bereiken. Psylliumschillen kunnen tot 40 keer hun eigen gewicht in water binden en in het maag-darmkanaal verdelen. De slijmstoffen bestaan uit polysachariden met xylose, arabinose en galacturonzuur als basisstructuur. Door water te binden, worden de psylliumzaden groter, rekken ze de darmen uit en veroorzaken ze een verhoogde darmperistaltiek.

Effect

Het effect van Indiase psylliumschillen wordt bepaald door hun zwelvermogen. De niet-opneembare stoffen binden water door hydratatie. Hierdoor kunnen de gezwollen psylliumschillen het volume van de ontlasting vergroten en een positief effect hebben op de viscositeit van de darminhoud. Dat toegenomen darmvolume en de bijgevolg hogere spanning op de darmwand prikkelen de rekreceptoren in de darmwand. Dat stimuleert dan weer de darmperistaltiek en de defecatie. De volumineuze darminhoud verhoogt de darmmotiliteit, wat de darmtransittijd verkort.

Voedingsvezels

Psylliumschillen zijn rijk aan voedingsvezels, die op basis van hun fysieke eigenschappen kunnen worden onderverdeeld in oplosbare en onoplosbare vezels. Voedingsvezels kunnen vloeistof binden, opzwellen en zo de darmperistaltiek activeren. Ze dienen ook als energiebron voor darmbacteriën. Wanneer de vezels worden gemetaboliseerd door de darmbacteriën, worden vetzuren met een korte keten geproduceerd, die vervolgens de eliminatie van cholesterol uit het lichaam kunnen bevorderen. Het gebruik van psylliumschillen kan zo het cholesterolgehalte verlagen en de galzuursynthese verhogen. Korteketenvetzuren hebben ook ontstekingsremmende en antimicrobiële eigenschappen. Psylliumschillen zorgen er dus voor dat de gewenste bacteriën in de darmen gevoed worden, wat de darmflora gezond houdt.

Slijmstof

De slijmstofpolysachariden in psylliumschillen behoren tot de wateroplosbare voedingsvezels. In combinatie met water vormen ze stroperige slijmstoffen. Ze vormen een beschermende laag op het slijmvlies en bevorderen de smering en het transport van de darminhoud. Deze stoffen helpen de ontlasting ook te reguleren. Verhoogde darmmotiliteit en geremde glucose-absorptie kunnen hyperglykemie verminderen. Psylliumzaden zijn in staat om bepaalde hoeveelheden vetten, suiker en giftige stoffen uit voedsel te binden, zodat ze niet door het lichaam worden opgenomen. Belangrijk: diabetespatiënten moeten hun bloedwaarden in de gaten houden, omdat die beïnvloed kunnen worden door het gebruik van psylliumschillen. Indiaas psyllium kan ook de synthese van ontstekingsmediatoren in de darmen remmen, zoals TNF-alfa en interleukine. De zwelling van de psylliumschillen vindt gedeeltelijk plaats in de maag en vermindert de eetlust, wat kan leiden tot een sneller vol gevoel.

Bijwerkingen

In zeldzame gevallen kunnen ongewenste effecten optreden als gevolg van het hoge zwelvermogen. Er kan een gevoel van verzadiging optreden, wat zich bij dierpatiënten kan uiten als verminderde eetlust, en winderigheid is ook mogelijk. In deze gevallen is het raadzaam om de ingenomen hoeveelheid aan te passen. Overgevoeligheidsreacties kunnen vooral optreden bij patiënten met reeds bestaande aandoeningen zoals astma, urticaria en allergische reacties op acetylsalicylzuur. Er zijn sporadische gevallen van intolerantie bij diverticulose, d.w.z. uitsteeksels in de darmwand waarin de darminhoud zich kan ophopen, door de zwelling van psyllium in de diverticula. Zonder behandeling kan dit leiden tot diverticulitis.

Toepassingsgebieden voor psylliumschillen

  • diarree
  • constipatie
  • de darmflora versterken
  • het cholesterolgehalte verlagen

Psylliumschillen zijn bij uitstek geschikt voor gebruik bij ontlastingsproblemen. Ze kunnen effectief zijn bij diarree en constipatie. Door hun waterbindende eigenschappen zijn psylliumschillen goed bij diarree. Ze verhogen ook het verzadigingsgevoel, waardoor ze geschikt zijn om het gewicht te reguleren. Psyllium kan ook worden gebruikt om constipatie te behandelen door de maagbrij zachter te maken. Psylliumschillen worden gebruikt na bepaalde operaties zoals anale fissuren. De inname van vezels is belangrijk voor het behoud van een gezonde darmflora en kan worden gebruikt als ondersteunende maatregel bij een hoog cholesterolgehalte. Vanwege het hoge zwelvermogen van psyllium moet echter altijd de maximale hoeveelheid worden aangehouden en moet er ad libitum drinkwater worden verstrekt.