Hoe verandert de toepassing van fytotherapie de dagelijkse praktijk? Wat zijn vooroordelen, kansen en mogelijkheden? Is dit eigenlijk hetzelfde als homeopathie? Vragen die dierenarts Pia Ana Bittermann steeds vaker tegenkomt: zij geeft ons inzicht in haar praktijk en fytotherapeutisch werk.
Pia, je hebt een ÖTK-diploma in fytotherapie - wat betekent dat?
Kort gezegd zou je kunnen zeggen dat dit betekent dat ik naast de studie diergeneeskunde ook heb besloten om mij meer te gaan verdiepen in de kruidengeneeskunde. En nu werk ik als praktiserend dierenarts ook met kruidenpreparaten.
Dit zijn echt verschillende patiënten. Als ik er één zou moeten kiezen, zouden het geriatrische patiënten zijn, dat wil zeggen vooral oudere honden met chronische pijn. In de meeste gevallen is het bewegingsapparaat, vooral bij grote honden, een zwak punt en kan uitstekend ondersteund worden met fytotherapie. Met wilgenschors, duivelsklauw en rozenbottel bijvoorbeeld, levert dit deze patiënten echt langdurige resultaten op.
Dat het heel vaak gelijkgesteld wordt met homeopathie. En hier is het serieuze verschil: in tegenstelling tot homeopathie is fytotherapie evidence-based, wat betekent dat het effect ervan gebaseerd is op wetenschappelijke bevindingen. Als u dit echter niet weet, is het een begrijpelijke reactie om te zeggen dat u geen geld gaat uitgeven aan iets waarvan niet is bewezen dat het werkt. Helaas ontbreekt de benodigde kennis vaak simpelweg.
Naast de daadwerkelijke effectiviteit, die wetenschappelijk is bewezen, is er zeker de factor van het voorkomen van ziekten. Er zijn ontzettend goede fytotherapeutische mogelijkheden om dieren gezond te houden... bijvoorbeeld als we denken aan het bewegingsapparaat bij honden die veel stress hebben of aan het opbouwen van een gezonde darmflora bij honden en katten. Want het is voor diereigenaren natuurlijk veel fijner om een gezond dier te hebben, dan vaak met een ziek dier naar de praktijk te moeten komen.
Hoe breng je dit over op sceptische eigenaren of collega’s?
Als de kennis ontbreekt? Verlichting! Ik heb nu zoveel positieve voorbeeldgevallen bij de hand dat de uitleg niet moeilijk is. En als de eigenaren eenmaal overtuigd zijn van de werking na het toedienen van een fytotherapeutisch preparaat, is het voor hen van belang om de behandeling niet te stoppen maar door te zetten, bijvoorbeeld bij een chronische ziekte.
Vaak wel. Maar ik moet er nog iets aan toevoegen. Het is niet zo zwart-wit als het nu misschien klinkt. Fytotherapeutica worden vaak gebruikt in combinatie met conventionele medicijnen, bijvoorbeeld een maagbeschermer op kruidenbasis naast synthetisch geproduceerde pijnstillers. Dit hoeft elkaar niet uit te sluiten of tegenstrijdig te zijn. Naar mijn mening is dit eigenlijk een absolute kracht van fytotherapie. Het kan ook een ideale aanvulling vormen op de behandeling met conventionele geneeskunde en deze voortzetten, en hoeft deze niet volledig te vervangen. Een ander positief aspect hierbij is dat het gebruik van fytotherapeutica de ernstige bijwerkingen die sommige synthetische drugs veroorzaken, kan minimaliseren.
Welk aspect van fytotherapie wordt volgens u onderschat?
Dat het soms zelfs meer biedt dan de conventionele geneeskunde. Alle synthetisch geproduceerde medicijnen zijn bedoeld om te helpen tegen een specifieke aandoening, een symptoom. In de natuur is dit niet het geval - duivelsklauw bevat bijvoorbeeld verschillende ingrediënten - waarvan sommige het bewegingsapparaat helpen, vooral bij degeneratieve gewrichtsziekten, maar andere ingrediënten ondersteunen het spijsverteringsstelsel. Dit betekent dat de planten een complex mengsel van actieve ingrediënten bevatten dat is opgebouwd uit verschillende chemische stoffen, waardoor een bredere werking kan worden bereikt. Dat vind ik ronduit fascinerend!
Natuurlijk denk je in eerste instantie correct – maar op een bepaalde manier verandert het ook. We zien steeds meer antibioticaresistentie en dit is waar kruidentherapie ook kan worden gebruikt. Manukahoning bijvoorbeeld – het heeft ook een antibacteriële werking en we zien vergelijkbare indicaties als bij antibiotica. Dit is natuurlijk een enorme kans om zonder antibiotica rond te komen. Maar er zijn natuurlijk gevallen waarin het toch moet gebeuren. Je zou kunnen zeggen dat fytotherapie simpelweg onze gereedschapskist uitbreidt en dat we uit meer opties kunnen kiezen - zowel uit de conventionele geneeskunde als uit de fytotherapie.
De belangstelling neemt zeker toe, wat ik persoonlijk geweldig vind. Alleen zo kan de kennis en het gebruik van fytotherapie zich verspreiden.
Hoe merk je deze toenemende belangstelling?
Mensen komen naar mij toe en stellen vragen! Ik vind dat altijd geweldig - en verschillende mensen doen het, dat wil zeggen eigenaren van gezelschapsdieren, collega's en ook TFA en dierenartsassistenten die erin geïnteresseerd zijn. Vroeger – in ieder geval voor mij tijdens mijn studie en direct daarna – was fytotherapie helaas niet zo’n groot onderwerp. Ik ben des te blijer dat de belangstelling blijft groeien.
Het onderwerp heeft veel meer aandacht gekregen. Je leest er meer over in de media, vindt er meer informatie over, enerzijds prikkelt dat de nieuwsgierigheid. Aan de andere kant komen veel patiënteneigenaren bij ons als dierenarts en zeggen dat ze eerst een kruidenpreparaat willen proberen - meestal vanwege de minder bijwerkingen en de goede tolerantie en acceptatie van de dieren. Want zoals we weten reiken dieren in het wild intuïtief naar planten die goed voor ze zijn en versterken en ondersteunen ze.
Welk advies zou je geven aan andere dierenartsen die geïnteresseerd zijn in dit onderwerp?
Wat veel mensen al doen: praten met collega's, bijscholingen volgen en leren! Ik zou echt aanraden dat al mijn collega’s zich verder zouden scholen in deze richting. Het is gewoon leuker om deze iets grotere gereedschapskist in het dagelijks leven bij de hand te hebben.
